لوایح و طرزالعمل ها
طرزالعمل نظارت بر رعایت و تطبیق احکام قانون اساسی
توسط مقامات، ارگانها و سازمانهای دولتی و غیر دولتی
مادۀ اول: این طرز العمل به موجب فقرههای دوم و هفتم مادۀ (8) قانون کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی وضع گردیده است.
مادۀ دوم: نظارت کمیسیون شامل رعایت و تطبیق احکام قانون اساسی، توسط رئیس جمهور، حکومت، شورای ملی، قوۀ قضائیه، ادارات، مؤسسات و سازمانهای دولتی و غیردولتی میشود.
مادۀ سوم: منظور از رعایت قانون اساسی این است که احکام و اجراآت هیچ مقام و ارگانی در مغایرت با آن نباشد.
مادۀ چهارم: منظور از تطبیق احکام قانون اساسی، اجرای احکام آن و فراهم ساختن زمینۀ اجرای آنهااست.
مادۀ پنجم: از مصادیق عدم تطبیق قانون اساسی وضع نکردن قوانینی است که در خود قانون اساسی به وضع آن حکم شده است.
مادۀ ششم: مطالعۀ قوانین نافذه و عندالضروره مطالعۀ مقررهها، لوایح، طرزالعملها و متحدالمآلها جهت دریافت تناقضات آنها با قانون اساسی و اتخاذ تدابیر لازم جهت رفع آنها از وظایف دیپارتمنت های مربوط میباشد.
مادۀ هفتم: نظارت بر تطبیق قانون اساسی عمدتاً از چهار جهت صورت میگیرد:
- پیشنهاد انکشاف قوانین مورد نیاز برای تطبیق قانون اساسی برای رئیس جمهور و شورای ملی؛
- تشخیص عدم مغایرت قوانین، مقررات، لوایح و طرزالعملهای ادارات، مؤسسات و سازمانهای دولتی و غیر دولتی با قانون اساسی؛
- تشخیص اجراآت خلاف قانون اساسی در مورد حقوق اساسی اتباع ؛
- دریافت اجراآت فاقد مبنای قانونی.
مادۀ هشتم: شیوۀ نظارت در مورد جهت اول مادۀ هفتم این طرزالعمل آن است که دیپارتمنت انکشاف قوانین، خلاهای قانونی متذکره را شناسایی و جهت رفع آن پیشنهاد مشخصی را به کمیسیون ارائه دهد تا کمیسیون مطابق حکم فقرۀ پنجم مادۀ هشتم قانون کمیسیون در زمینه اقدام کند.
مادۀ نهم: شیوۀ نظارت در مورد جهت دوم مادۀ هفتم این طرزالعمل عبارت از مطالعۀ قوانین نافذه در «دیپارتمنت مطالعۀ قوانین نافذه و دریافت تناقصات آن با قانون اساسی» و ارایۀ پیشنهاد مشخص جهت رفع نقض قانون اساسی به کمیسیون است تا کمیسیون اصلاح آنرا به رئیس جمهور و شورای ملی پیشنهاد نماید.
مادۀ دهم: شیوۀ نظارت در مورد اجراآت ارگانهای تحت نظارت با تطبیق روشهای ذیل صورت گرفته میتواند:
- بررسی فرامین و احکام صادره توسط رئیس جمهور؛
- اعزام هیأت نظارت به ادارات، مؤسسات و سازمانهای دولتی و غیر دولتی؛
- دعوت از مسئولان ادارات، مؤسسات و سازمانهای دولتی و غیر دولتی به جلسۀ کمیسیون ؛
- همکاری با کمیسیون مستقل حقوق بشر و سایر مراجع مربوط در مورد جلوگیری از نقض حقوق بشری و حقوق اساسی اتباع؛
- دریافت شکایات و اطلاعات اشخاص حکمی در مورد نقض حقوق اساسی اتباع؛
- گزارش از موارد تخطی وتخلف از احکام قانون اساسی به رئیس جمهور.
مادۀ یازدهم: این طرزالعمل در (11) ماده در تاریخ 21/1/1390 در جلسۀ عمومی کمیسیون مستقل نطارت بر تطبیق قانون اساسی به تصویب رسید.
طرزالعمل بررسی اجراآت ادارات، مؤسسات و سازمانهای
دولتی و غیر دولتی در مورد رعایت حقوق اساسی اتباع
مادۀ اول: این طرز العمل به منظور تطبیق احکام فقرۀ چهارم مادۀ (7) و فقرههای دوم، سوم، چهارم و پنجم مادۀ (8) طرز العمل نطارت بر رعایت و تطبیق احکام قانون اساسی وضع گردیده است.
مادۀ دوم: موضوع نظارت، بررسی وضعیت کنونی و برنامۀهای سازمان تحت نظارت جهت ایجاد ظرفیت لازم برای رعایت و تطبیق احکام قانون اساسی است.
مادۀ سوم: بررسی وضعیت موجود و برنامۀ ارتقای ظرفیت هر اداره براساس احکام قانون اساسی صورت گرفته و به این منظور مطابق وظایف و صلاحیتهای هراداره فرم ارزیابی وضعیت تنظیم میگردد.
مادۀ چهارم: بررسی وضعیت موجود ادارات، توسط هیأت مؤظف که با پیشنهاد دیپارتمنت نظارت بر ادارات، مؤسسات و سازمانهای دولتی و دیپارتمنت نظارت بر سازمانها و مؤسسات غیر دولتی و تصویب کمیسیون توظیف میگردد، صورت میگیرد.
مادۀ پنجم: دو دیپارتمنت نظارت بر ادارات، مؤسسات و سازمانهای دولتی و غیر دولتی شکایات و اطلاعات اشخاص حکمی را در مورد نقض حقوق اساسی اتباع دریافت و بررسی میکند و نتیجۀ بررسی خود را به منظور تأیید و اقدام مقتضی به مجلس کمیسیون گزارش میدهد.
مادۀ ششم: به منظور جلوگیری از نقض حقوق اساسی اتباع و نظارت مؤثر از اجراآت ادارات، مؤسسات و سازمانهای دولتی و غیر دولتی مطابق حکم فقرۀ دوم مادۀ (8) قانون کمیسیون، تفاهمنامۀ همکاری با جامعۀ مدنی و کمیسییون مستقل حقوق بشر به امضا میرسد.
مادۀ هفتم: این طرز العمل در (7) ماده در تاریخ 21/1/1390 در مجلس عمومی کمیسیون به اتفاق آرا به تصویب رسید و از تاریخ تصویب نافذ است.
طرز العمل تدویر مجالس کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی
مادۀ اول: این طرزالعمل بر مبنای جزء هفتم مادۀ هشتم قانون کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی به منظور تنظیم بهتر امور مجالس کمیسیون وضع گردیده است.
مادۀ دوم: مجلس کمیسیون با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید آغاز می شود.
مادۀ سوم: مجالس کمیسیون توسط رئیس ودر غیاب آن توسط معاون کمیسیون اداره می گردد.
مادۀ چهارم: آجندای مجالس از طرف منشی کمیسیون قرائت می گردد.
مادۀ پنجم: در تأیید، حذف و یا ایزاد موضوعات آجندا؛ اعضاء تصمیم می گیرند؛ طوریکه آژندا به اکثریت آرا تصویب می گردد.
مادۀ ششم: برای صحبت کردن در مجالس، از رئیس مجلس وقت گرفته میشود.
مادۀ هفتم: نوبت درهنگام صحبت کردن رعایت می شود.
مادۀ هشتم: وقت لازم برای صحبت حد اکثر پنج دقیقه است.
مادۀ نهم: خارج از آجندا صحبت صورت نمی گیرد. در صورت صحبت پیرامون موضوعات خارج آجندا، توسط رئیس جلسه صحبت قطع میگردد.
مادۀ دهم: کلمات توهین آمیز و خلاف آداب درمجلس استعمال شده نمی تواند.
مادۀ یازدهم: تمام مباحث مستند به احکام قانون اساسی وسایر قوانین نافذه صورت میگیرد.
مادۀ دوازدهم: درموارد مواد هشتم، نهم ودهم این طرزالعمل، رئیس مجلس صلاحیت قطع صحبت را دارد.
مادۀ سیزدهم: صحبت های اعضای کمیسیون تحت رهنمایی رئیس دارالإنشاء توسط مدیر عمومی اسناد وارتباط تحریر، ضبط وثبت میگردد.
مادۀ چهاردهم: نتیجه گیری که از طرف رئیس مجلس و یا منشی اعلان می گردد، تحریر، ضبط وثبت میگردد.
مادۀ پانزدهم: منشی مجلس مذاکرات انجام شده و یاداشت های رئیس دارالإنشا را توحید نموده، به استناد آن مصوبه مجلس را ترتیب و در ظرف دو روز امضای اعضای کمیسیون را اخذ می نماید.
مادۀ شانزدهم: این طرزالعمل در شانزده ماده بتاریخ 2/5/1390 توسط اعضای کمیسیون تصویب وبعد از امضای رئیس کمیسیون نافذ میباشد.